Tổ Tôm là gì? Bonus 04 cách chơi Tổ Tôm “Xịn” từ các cụ

Có phải bạn đang tìm cách chơi tổ tôm? Tổ tôm là một trong các loại bài khó yêu cầu người chơi phải tuân thủ nghiêm ngặt các luật chơi.

Tuy vậy nó đem lại những cảm xúc rất vui khi cùng gặp mặt. Bài này sẽ hướng dẫn chơi tổ tôm cho bạn thực chiến luôn đây.

Giới thiệu tổng quan tổ tôm

Mặc dù chưa có bất cứ một ghi chép nào dám chắc chắn về nguồn gốc của tổ tôm. Thế nhưng, không ai có thể phủ nhận sự phổ biến của bộ môn này.

Tổ tôm là gì?

Tổ tôm là bộ môn sử dụng tới 120 lá bài, trong đó có 30 lá bài hoàn toàn khác nhau. Hình dáng của từng lá bài đều có hình ảnh của chữ nho.

Đây là một trò chơi dân gian đã xuất hiện ở Việt Nam từ rất lâu. Bộ môn này mang tới quãng thời gian giải trí vô cùng vui vẻ, náo nhiệt.

Vào thời phong kiến chỉ có người giàu, nhà nho có học mới chơi. Vì lẽ đó bài tổ tôm được xem là trò chơi của tri thức, của tầng lớp trên.

Người xưa có câu ca dao thế này:

Cho đến hiện nay, trong những dịp lễ hội, đám cưới, tết Nguyên Đán thì bộ môn này vẫn cực kỳ phổ biến.

Nguồn gốc bài tổ tôm

Chưa có bất cứ ghi chép nào khẳng định về nguồn gốc của bộ môn này. Có nhiều người cho rằng nó đến từ Nhật Bản.

Tuy nhiên, cũng có người cho rằng nó lại là trò chơi dân gian cổ xưa của Trung Quốc như cách đánh bài Tứ Sắc. Nhưng mà dù có xuất phát từ đâu thì anh em Việt Nam tôi vẫn yêu thích. Thế là được.

Bạn cứ thử download game chắn offline cho máy tính, mục thông tin game cũng có giải thích về nguồn gốc của game rất chi tiết.

Các quân bài tổ tôm

Mỗi bộ bài này gồm có 120 lá. Nhưng đúng ra chỉ có 30 lá với 4 quân bài giống nhau.

Tên gọi của các quân bài tổ tôm được đọc từ trái sang bên phải, chúng cấu thành từ 2 chữ số và hoa.

Hàng số từ nhất đến cửu, hàng hoa có Vạn, Văn, Sách. Hai hàng trên lại cấu thành 27 loại quân bài và phân chia thành 3 hàng:

• Hàng Văn: Nhất Văn, Nhị Văn, Tam Văn, Tứ Văn, Ngũ Văn, Lục Văn, Thất Văn, Bát Văn, Cửu Văn.​​
• Hàng Vạn: Nhất Vạn, Nhị Vạn, Tam Vạn, Tứ Vạn, Ngũ Vạn, Lục Vạn, Thất Vạn, Bát Vạn, Cửu Vạn​.
• Hàng Sách: Nhất Sách, Nhị Sách, Tam Sách, Tứ Sách, Ngũ Sách, Lục Sách, Thất Sách, Bát Sách, Cửu Sách​.

Ngoài ra, bạn cần ghi nhớ 3 loại quân bài đặc biệt có tên gọi là Yêu: Thang thang, Ông cụ, Chi chi.

Hướng dẫn cách chơi tổ tôm chi tiết

Nắm rõ cách chơi bài tổ tôm sẽ giúp bạn tham gia đúng luật, không bị vi phạm dẫn tới mất quyền chơi bài.

Dưới đây là cách đánh tổ tôm chuẩn xác nhất:

Cách xếp bài tổ tôm

Nhìn chung, cách xếp bài này cần tuân thủ nguyên tắc theo ngang hoặc dọc. Bên cạnh đó cũng có một số ngoại lệ, cụ thể:

• Cứ 3 quân bài cùng số được xếp theo chiều ngang, khác pho gọi là phu bí. Nhị sẽ đi với nhị, Tam đi với tam,… cho tới Cửu đi với Cửu của 3 pho đó là Văn, Vạn, Sách.
• Ba quân bài xếp theo hàng dọc, cùng pho giá trị liên tiếp gọi là phu dọc. Chẳng hạn như từ Nhất sách đến Cửu sách, Nhất vạn đến Cửu vạn,….

Bạn cần ghi nhớ một vài tổ hợp ngoại lệ quan trọng khác: Các lá bài dư gọi là rác, bao gồm cả đôi. Còn lại là Tam vạn, Nhị vạn, Tam sách, Nhị sách, Thất văn, Cửu vạn, Bát sách, Chi chi.

Cách chia bài – cho cái

Bộ bài được chia thành những phần bằng nhau tùy theo số lượng người chơi tham gia.

Khi chia bài phải đảm bảo các lá bài úp xuống. Trong trường hợp có bất kỳ lá nào bị lộ sẽ phải chia lại.

Người cái có quyền chọn 1 phần đặt lên đĩa, phần này gọi là nọc. Có 2 cách cho cái – chọn cái như sau:

Cách 1: Chọn cái khi khai hội

Khi bắt đầu chơi, hội sẽ phải chọn ra cái làng.

Theo tập tục ngày xưa thì người cao tuổi nhất hoặc chủ nhà sẽ được mời làm cái. Hoặc có thể dựa vào số điểm khi rút 2 lá bài ngẫu nhiên.

Ví dụ bốc được một lá cửu – một lá nhị, như vậy tổng điểm là 11. Hội sẽ đánh theo chiều đếm ngược chiều kim đồng hồ tính từ người bốc.

Cách 2: Cho cái khi chưa có người ù

Trong trường học bài hòa, tức là bài nọc chỉ còn 5 hoặc 4 lá bài nhưng chưa có ai ù thì người kê sẽ được cầm cái ván tiếp theo.

Người kê là người đánh lá cuối cùng. Khi bắt đầu ván tiếp theo, người cái rút lá bài từ nọc và đưa cho kê.

Bạn cần chú ý các cước ù chắn để có thể chơi trò này vui vẻ nhất.

Cách chơi tổ tôm 4 người

Cách chơi bài tổ tôm 4 người còn được gọi là bí tứ có những quy định riêng biệt. Nhà cái sẽ vẫn dùng bộ bài chia thành 5 phần. Ngoài 4 phần người chơi sử dụng thì 1 phần còn lại được gọi là nọc.

Người ù sẽ là người có 2 lưng thay vì phải có 3 lưng như khi chơi 5 người. Đương nhiên, trường hợp này thì không có ù thiệp hồng hay ù thông mà chỉ có ù kính nhị và ù thập nhị hống.

Cách chơi tổ tôm 5 người

Cách chơi tổ tôm 5 người cũng yêu cầu nhà cái chia thành 6 phần, mỗi phần 20 quân. 5 phần bài dành cho người chơi và 1 phần nọc. 

Trong hình thức chơi này, nhà cái sẽ là người đi trước. Nhà cái lấy 1 lá bài từ nọc lên, trò chơi sẽ dần đi tới hồi kết khi nọc còn 5 lá và chưa có ai ù. 

Luật chơi tổ tôm

Dưới đây là một số luật bất thành văn mà bạn cần thuộc lòng để chơi. Xin nhắc lại là phải thuộc lòng nhé.

Chiếu tổ tôm

Muốn chiếu một ván bài cần phải đáp ứng điều kiện là có 3 quân bài giống nhau, có thêm 1 quân bài được bốc lên hay đánh ra.

Lúc này, người chơi sẽ chiếu 3 lá bài đó và bài được ăn sao cho thành bộ.

Nếu người chiếu bài muốn đánh ra một quân bài lẻ và có bài thế cho vị trí bài đã bị ăn trước đó, cuộc chơi vẫn diễn ra bình thường.

Điều kiện ù

Điều kiện ù là các quân bài được lật lên trong tụ phải hợp thành 10 cặp chắn và có từ 6 cặp trở lên.

Ngược lại, có dưới 6 cặp sẽ không thể ù. Các quân bài phải được lật hết dưới chiếu, có đủ 21 quân bài, có ít nhất 1 lưng.

Các loại ù trong tổ tôm

Một số loại ù khi đánh tổ tôm:

• Ù thông: người chơi ù liên tục ít nhất 2 trở đi.
• Thập điềm: Bài ù có toàn quân đỏ.
• Bạch định: Bài ù có toàn quân trắng.
• Kính cụ: Bài ù toàn bộ quân bài là màu trắng và quân ông cụ đỏ.
• Kính tứ cố: Là kiểu ù có 4 lá ông cụ đỏ, tất cả các quân bài còn lại đều là trắng.
• Chi nẩy: Bài ù khi người chơi bốc 1 quân ở nọc lên.

Luật tính điểm tổ tôm

Một số luật tính điểm tổ tôm phổ biến nhất gồm có:

• Ù suông và không có cước sắc được 1 điểm.
• Ù thông có ván trước là 1 điểm.
• Có tôm là được nhận 1 điểm.
• Bạch thủ, xuyên 5 gian có 1 điểm.
• Có lèo được 2 điểm.
• Thập điều sẽ là 3 điểm.
• Kính cụ được là 6 điểm.
• Bạch định sẽ là +8 điểm.
• Kính tứ cố có điểm cao nhất là 10.

04 Kinh nghiệm đánh tổ tôm luôn thắng

Tham khảo một số thủ thuật được nhiều tay chơi cừ chia sẻ dưới đây. 04 mẹo đánh bài tổ tôm này giúp giành lợi thế trong khi chơi và có tỷ lệ chiến thắng cao hơn. 

Chèn ép đối thủ

Điều quan trọng nhất quyết định thắng thua trong các ván bài đó là khả năng chèn ép đối thủ của người chơi.

Càng chèn ép được những người chơi khác thì cơ hội giành chiến thắng càng cao.

Thực tế, chiến thuật chơi tổ tôm không có gì phức tạp, chỉ cần tập trung để quan sát từng đường đi. 

Đoán bài đối thủ

Bạn cần quan sát, để ý cách ra bài của những người chơi khác để có cơ sở đưa ra dự đoán về hướng tấn công của họ.

Thông thường, đối thủ chỉ cần đánh vài lá bài là ta đã có thể phần nào chiến thuật chơi của người ấy.

Tuy nhiên, mức độ đoán trúng còn phụ thuộc vào kinh nghiệm chơi của mỗi người. Hãy luyện tập chơi để rút ra được bài học riêng.

Dành các lá chiếu để đánh cuối ván

Khi tập hợp được các quân bài giống nhau, đừng vội ra bài ngay mà hãy để giành bứt phá về cuối ván.

Thay vào đó, hãy ra những quân bài yếu thế hơn và tính toán kỹ thời điểm ra lá chiếu phù hợp. 

Chú ý đến những lá bài đặc biệt

Trước khi bước vào ván đấu, người chơi cần đảm bảo mình đã nhớ hết được 6 lá bài đặc biệt.

Đây là những cây bài chủ chốt trong ván chơi, nó có thể quyết định người chơi nào đang chiếm ưu thế:

• Chi chi
• Tam sách
• Tam vạn
• Thất văn
• Bát sách
• Cửu vạn

Do đó, cần tập trung quan sát và cược sắc như: Tôm leo, Bát điều,… Trong trường hợp giành chiến thắng, những lá bài này sẽ giúp ta có được mức thưởng cao hơn rất nhiều con số ban đầu. 

Một số quy định khi đánh bài tổ tôm

Ngoài những luật và cách chơi trên thì bộ môn này cũng có một số quy định riêng. Bạn chịu khó đọc để không bị bỏ lại phía sau.

Nhưng nói thật là cũng không cần thiết lắm đâu, đau đầu quá thì bỏ qua cũng được.

Chia bài

Đơn giản thì người nào ít điểm nhất thì phải chia bài. Hoặc cũng có thể là quân vương – người thắng ù ván trước – đi mà chia bài.

Ngoài ra, người được kê/ người dưới kê cũng có thể phải chia bài. Đấy thắng nhất ha về bét cũng đều phải làm “nhiệm vụ” cả thôi.

Cho cái – kê

Cái là quân bài được bốc dưới nọc. Ai sẽ là người bốc cái này? Có thể là một trong những trường hợp này: người ù ván trước hoặc người cuối cùng bốc.

Đánh quân

Không được đánh quân thuộc phu dưới chiếu. Nếu mà đánh quân phu này thì đợi bốc bài chờ ù. Mà có ù thì cũng dính lỗi chèo đò thôi.

Ăn quân

Đến lượt mình, thấy ăn được gì thì ăn thôi. Trường hợp chờ ù phải báo cho làng biết. Nếu ù mà bỏ qua thì sẽ không được tính điểm nữa.

Không ai ù thì sao?

Nếu chả ông nào ù thì người bốc lá cuối cùng ở nọc sẽ kê.

Khàn bất thực

Khàn bất thực chỉ được tính khi có cả phu bí lẫn phu dọc. Trường hợp có phu bí thì auto không được tính điểm, gọi là khàn bất thực một cục.

Thiên khai bất thực

Thiên khai bất thực nghĩa khi trong tay anh em đã có thiên khai nhưng muốn xoay thành phu dọc. Lúc này, anh em buộc phải nhả đi 1 trong 2 quân bài.

Có thể mua bộ bài tổ tôm ở đâu?

Tổ tôm có thể nói khá kén người chơi ở các web đánh bài trực tuyến hay truyền thống, không phải như các kiểu bài lá khác ai cũng có thể học luật nhanh chóng.

Thế nên, nơi bán bộ bài này cũng không phải phổ biến rộng khắp, ở đâu cũng có thể mua được như bộ poker 54 lá và muốn mua thì bạn cần biết các điểm sau:

a) Đặc điểm bộ bài tổ tôm

Bộ bài này gồm có 120 lá chia thành ba hàng: Vạn – Văn – Sách. Hiện trên thị trường nhiều nơi cung cấp các bộ tổ tôm từ bình dân đến cao cấp. Sự khác biệt chủ yếu đến từ nguyên liệu tạo thành là:

• Bộ bài bình dân: Sử dụng bìa cứng bình thường để làm nên 120 lá bài. Loại này thường sẽ có “tuổi thọ” ngắn, độ chống thấm nước không cao, dễ bị rách hoặc quăng mép bài sau một thời gian dùng.
• Bộ tổ tôm tráng nhựa hai mặt: Bộ bài này cao cấp hơn, chống thấm cao. Hạn chế tối đa những vấn đề như: quăng mép bài, nhăn, rách bài hay làm dấu trên bài… thời gian dùng cũng lâu hơn.
• Bộ tổ tôm mạ bạc, vàng: Bộ bài kiểu này mới chỉ có trên thị trường gần đây. Sang trọng, đẳng cấp nhưng giá thành cũng cao hơn.

b) Mua bài tổ tôm ở đâu?

Trước đây người chơi hay tìm đến các cửa hàng tạp hóa hay nơi bán các công cụ phục vụ các loại hình giải trí, cửa hàng đồ chơi. Tuy nhiên, cũng có nơi có cung cấp, nơi không.

Hiện tại, dễ dàng nhất, người chơi có thể thông qua các ứng dụng mua sắm như: Shopee, Lazada, Tiki, Sendo…
trên các ứng dụng này cung cấp đủ các bộ với giá cả công khai, cạnh tranh.

Một điểm nữa là giao hàng khá nhanh được đổi trả khi không vừa ý. Bạn có thể ghé nếu muốn chọn một bộ bài đẹp, chuẩn để khai xuân năm nay.

Lời kết

Nói chung, để chơi tốt tổ tôm không phải một hay hai ngày mà là cả 1 quá trình trải nghiệm.

Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách chơi tổ tôm.

Có thể khi mới chơi còn lúng túng nhưng khi hiểu được rồi, đây sẽ là một game bài lá rất thú vị.