Cách đánh cờ tướng nhận được sự quan tâm đặc biệt bởi bộ môn này đã gắn liền với lịch sử đất nước ta.
Khắp các nẻo đường từ miền quê cho tới thành phố, bạn có thể dễ dàng bắt gặp nhóm các bô lão tụ tập đánh cờ với nhau.
Cờ tướng là gì? Nguồn gốc của cờ tướng
Cờ tướng được duy trì cho tới ngày nay chứng tỏ sức hút của nó không hề yếu một chút nào. Bộ môn giải trí này không thể bị đánh bại bởi sử phát triển vượt bậc của công nghệ trong vài năm trở lại đây.
Khái niệm cờ tướng
Cờ tướng là một bộ môn đối kháng trí tuệ giữa 2 người chơi với nhau. Nó còn có tên gọi là cờ Trung Hoa, Chinese Chess hoặc 象棋 / 中國象棋 (tiếng Trung). Loại cờ này được ưa chuộng tại các nước có ảnh hưởng lớn từ Trung Hoa Đại Lục từ thời xa xưa như Trung Quốc, Việt Nam, Singapore, Đài Loan,…
Cùng với cờ vua, các lớp học chơi cờ tướng có mặt trên khắp cả nước ta. Đặc biệt, các cụ già rất ưa chuộng bộ môn này và có thể ngồi đánh cả ngày với nhau. Từ thời bắc thuộc 1000 năm, người Trung Quốc đã hướng dẫn đánh cờ tướng cho nhân dân ta.
Hình ảnh bàn ghế đá cùng tách trà và một vài bô lão lão quây quần đã quá quen thuộc tại làng quê Việt Nam. Giới trẻ được ông cha dạy đánh cờ tướng từ khi mới chập chững tập đọc, tập viết. Ngày nay, phong trào chơi cờ dần bị thay thế bởi những chiếc smartphone, đây là sự thật khá đáng buồn!
Nguồn gốc tạo nên cách chơi cờ tướng
Cờ tướng là sự mô phỏng giữa 2 quốc gia đang tranh đấu với nhau và tìm ra bên chiến thắng sau cùng. Mục đích duy nhất của trò chơi truyền thống này là bắt được quân tướng của đối thủ.
Mỗi bên sẽ gồm 32 quân cờ khác nhau, mỗi quân lại có cách di chuyển riêng biệt. Luật cờ tướng sở hữu điểm đặc biệt khi không đặt quân cờ trong một ô mà lại đặt ở các vị trí giao nhau giữa các đường.
Ngăn cách giữa 2 kì phùng địch thủ là Sông, một số quân cờ sẽ không được di chuyển lãnh thổ đối thủ. Trong khi một số quân chỉ được đi lại trong thành trì cuối cùng (cung điện).
Hướng dẫn chơi cờ tướng qua bàn cờ
Bước đầu tiên trong quá trình học cách đánh cờ tướng là tìm hiểu về bàn cờ. Bàn tập chơi cờ tướng bao gồm 10 đường kẻ ngang cùng với 9 đường kẻ dọc.
Vậy nên nó có hình chữ nhật và các đường kể trên đều vuông góc hoặc song song với nhau. Suy ra, trên bàn có 90 điểm đặt quân cờ nên cách đi cờ tướng không hề ít một chút nào.
Trong đó, sông chia lãnh thổ thành 2 phần bằng và hoàn toàn đối xứng nhau. Luật cách chơi cờ tướng khá chú trọng phần sông này, đặc biệt là liên quan đến quân tốt. Mỗi phần lãnh thổ sẽ tồn tại một khu trung tâm gọi là cung với 4 ô vuông tạo thành. Thêm vào đó, khu vực cung còn xuất hiện 2 đường chéo đặc biệt để dễ phân biệt.
Cách đánh cờ tướng chuẩn là người chơi ngồi bên nào sẽ điều khiển “đội quân” ở bên đó. Thông thường, quân cờ được tô 2 màu đối lập là đỏ và đen, đôi khi có thể là màu khác.
Như đã nói ở trên, mỗi bàn cờ đều có 32 quân từ lúc bắt đầu, vậy là mỗi bên sở hữu 16 quân cờ. Nếu xét về chủng loại, bàn cờ bao gồm 7 chủng loại khác nhau từ Tướng, Sĩ, Tượng, Mã, Xe, Pháo, Tốt.
Ở một số quân cờ lại có sự khác biệt giữa bên đen và bên đỏ. Người chơi cần nắm rõ điều này khi học cách đánh cờ tướng từ đầu. Cách xếp cờ tướng hoàn toàn dựa theo tính đối xứng nhau 2 bên và đối xứng khi lấy quân Tướng bên mình làm chuẩn.
Cách đánh cờ tướng theo từng quân cờ
Bước quan trọng tiếp theo trong bài hướng dẫn chơi cờ tướng cơ bản là cách di chuyển quân cờ. Mỗi quân cờ lại sở hữu cách đi và cách ăn quân hoàn toàn khác nhau.
Các quân cờ đều có chức năng và nhiệm vụ riêng trên bàn chơi. Chúng hỗ trợ nhau tạo nên một thể thống nhất và chặt chẽ để bảo vệ vị tướng quân của mình.
a. Quân Tướng
Tướng là quân cờ quan trọng nhất trên bàn, hễ bên nào bị bắt tướng thì coi như là thua cuộc. Có thể gọi nó chính là bộ não của đội quân hùng mạnh, tuy nhiên, khả năng di chuyển lại không hề tốt.
Cụ thể, tướng được bảo vệ trong phần cung (đã giải thích ở trên). Nó chỉ có thể di chuyển trong phạm vi nhỏ đó và đi từng ô một mà thôi.
b. Quân Sĩ
Cận vệ trung thành và thân cận nhất của Tướng chính là quân Sĩ. Cách đánh cờ tướng quân này đi theo đường xéo trong khu vực cung cấm nhằm bảo vệ Tướng.
Nó cũng chỉ di chuyển được theo từng bước một mà thôi. Nếu tự học đánh cờ tướng trên mạng, bạn nên chú ý rằng Sĩ không thể đi ngang hay dọc.
c. Quân Tượng
Quân tượng đóng vai trò phòng vệ từ xa cho Tướng trước sự rình rậm của kẻ thù. Tượng đi theo 2 ô chéo, tức là ngang 2 ô và dọc 2 ô.
Tuy nhiên, tượng không được qua bên kia sông mà chỉ quẩn quanh trong lãnh thổ mà thôi. Thêm một điểm nữa, nó bị chặn khi có quân cờ nào đó chắn ngang đường đi.
d. Quân Mã
Mã có cách đi chéo tương tự như Tượng như được phép tấn công qua phần lãnh thổ của đối phương. Mã khỏe mạnh như những chú ngựa trên thao nguyên và di chuyển chéo ngang 2 ô và dọc 1 ô hoặc ngang 1 ô và dọc 2 ô.
Thế nhưng Mã cũng bị chặn nếu có quân cờ nằm sát bên theo chiều dài bước đi. Đối với những bạn tập chơi cờ tướng online, cách đi quân Mã được xem như khó trên trong cả bàn cờ.
e. Quân Xe
Xe là quân cờ tấn công mạnh mẽ bậc nhất trên bàn với cách di chuyển thẳng tuột không bị giới hạn số ô. Nó có thể đi ngang hay dọc đều được và ăn luôn quân cờ cản đường.
Vì Xe quan trọng nên người chơi mới học học chơi cờ tướng online không nên để mất nó. Quân Xe sẽ đi ngang hay dọc trên bàn cờ miễn là đừng bị quân khác cản đường từ điểm đi đến điểm đến.
f. Quân Pháo
Quân pháo có quyền đi ngang dọc tung hoành y như Xe ở trên vậy. Thế nhưng cách ăn quân của Pháo lại rất đặc biệt không giống ai cả. Muốn ăn quân bởi nó, bạn cần nhảy qua đầu một quân cờ bất kỳ trên bàn. Tức là giữa Pháo và quân bị ăn buộc phải có quân chắn nhưng không quan trọng quân đó của bên nào.
Bởi tính chất khác biệt, Pháo là thứ vũ khí tân công Tướng địch siêu lợi hại. Trong phần dạy cách chơi cờ tướng, người chỉ dẫn sẽ chỉ bạn cách kết hợp lợi hại giữa Xe và Pháo.
g. Quân Tốt
Tốt là quân cờ bị ghẻ lạnh nhất trong trên vì khả năng vô cùng hạn chế. Tuy nhiên, Tốt là những người lính chăm chỉ và dũng cảm hàng đầu. Ban đầu, nó chỉ có thể cắm đầu đi theo chiều thẳng từng ô một. Tuy nhiên nếu sang sông thành công, Tốt được đi theo chiều ngang nữa.
Cách đánh cờ tướng căn bản
Cách đánh cờ tướng cơ bản bao gồm ăn quân đối thủ, bắt tướng cùng với bảo vệ tướng bên mình. Phần hướng dẫn cờ tướng không hề đơn giản, nhất là đối với người chơi mới.
Bạn cần tập luyện thật nhiều để nhuẫn nhuyễn kỹ năng và tìm ra các nước đi sáng tạo. Tuy nhiên, nếu được người lớn chỉ chơi cờ tướng, những bạn nhỏ có thể làm quen với bộ môn này nhanh chóng.
a. Bắt quân
Khi quân cờ của bạn đi tới một vị trí đang xuất hiện của đối thủ thì có thể bắt quân. Bạn sẽ đưa quân của mình tới chỗ đó và nhấc quân đó ra khỏi bàn cờ. Tất nhiên, bạn không thể bắt quân của mình, đôi khi có thể cho đối thủ bắt quân theo tính chiến thuật.
b. Chiếu tướng
Dùng quân cờ của mình để uy hiếp vào vị trí quân Tướng của đối thủ. Có thể chính quân cờ đó hoặc một quân khác sẽ bắt tướng ở nước đi tới. Đồng thời, bạn cần thông báo với đối thủ rằng mình đang chiếu tướng họ. Bên đó cần tìm cách chống đỡ để giúp quân Tướng được an toàn.
Nếu không thể tìm cách ứng phó, người chơi bị chiếu tướng sẽ phải chịu thua. Chiếu tướng có thể thực hiện từ cả 4 hướng, có nghĩa là chiếu từ phía sau. Luật chiếu tướng trong cờ tướng không quá phức tạp nhưng cách chống đỡ lại vô cùng phức tạp. Bạn có thể di chuyển quân tướng hoặc dùng một số quân khác ra để chống đỡ.
c. Chống tướng
Hai quân tướng không bao giờ được đối mặt nhau trên bàn cờ, tức là nằm trên cùng một trục dọc mà không có quân cờ nào ở giữa. Nếu thực hiện nước đi này, người chơi phải đi lại bằng một nước khác. Cách đánh cờ tướng này là điểm đặc biệt, trong các trò chơi khác hoàn toàn không hề xuất hiện.
d. Đuổi quân
Đuổi quân diễn ra khi bạn sử dụng một quân cờ để di chuyển đến vị trí có thể bắt quân của đối thủ (trừ chiếu tướng). Nếu người chơi bên kia không tìm ra được cách chống đỡ, nước đi tiếp theo bạn sẽ ăn quân đó.
Tuy nhiên, một vài trường hợp sau đây không được coi là đuổi quân:
- Nước đi của tốt hoặc tướng có thể bắt quân trong lượt sau.
- Nước đi bắt quân tốt chưa qua sông.
- Nước thí quân cho đối thủ ăn.
e. Thắng ván cờ
Trong dạy cách chơi cờ tướng, người chơi luôn được chỉ bảo biện pháp kết thúc ván đấu.
Cờ tướng là môn trí tuệ cao và chứa đựng nhiều yếu tố bất ngờ. Đôi khi bên liên tục bị chiếu tướng lại lật ngược thế cờ và giành chiến thắng.
Người chơi được coi là giành thắng lợi khi:
- Chiếu bị (không thể di chuyển quân Tướng để thoát chiếu) đối thủ.
- Chiếu tướng mà bên đối thủ hết cách chống đỡ.
- Đối thủ chủ động xin thua.
Trong thi đấu chuyên nghiệp, những trường hợp sau đây cũng bị xử thua:
- Người chơi không đi đủ số nước trong thời gian quy định.
- Kỳ thủ không tới nơi thi đấu kịp trong thời gian quy định.
- Bên nào sử dụng chiếu tướng lặp đi lặp lại liên tục cũng bị xử thua
- Người chơi vi phạm quy định của giải đấu.
- Cờ thủ mắc lỗi kỹ thuật liên tục 3 lần.
f. Hòa ván cờ
Ngoài trường hợp thắng – thua, cờ tướng còn có xuất hiện cả tình huống hòa cờ:
- Khi cả 2 bên không còn khả năng chiếu Tướng đối thủ, không còn quân cờ có khả năng tấn công.
- Tổng số nước đi đạt ngưỡng 30 mà không có thêm bất kỳ tiến triển nào. Ván cờ được xem là tiến triển khi có quân tốt sang sông hoặc một bên ăn được quân của đối thủ.
- Hai bên liên tục lặp đi lặp lại một vài nước đi duy nhất.
- Hai bên cùng phạm luật cấm của giải đấu.
- Tổng số nước đi trong ván cờ chạm ngưỡng 300.
- Một bên đề nghị hòa và bên đối diện chấp nhận.
Lời kết
Cách đánh cờ tướng khá phức tạp nên cần người chơi tìm hiểu và nắm thật vững kiến thức. Ngoài ra, để nâng cao trình độ, bạn cần cọ sát với các tay chơi kinh nghiệm hơn mình.
